با توجه به اساسنامه‌ای که برای ثبت شرکت‌ها ابلاغ شده است، هر شرکت به استناد مفاد اساسنامه می‌تواند به تأسیس شعبه شرکت اقدام کند. در صورتی ‌که تاسیس شعبه در زمان راه اندازی شرکت اصلی انجام شده باشد، در اساسنامه شرکت قید می شود،  به طور کلی در کنار شرکت مادر می‌توان همزمان شعبه یا شعباتی راه‌اندازی کرد.

اما اگر قصد شکل‌گیری شعبه‌های دیگر پس ‌از ثبت شرکت اصلی ، صورت پذیرد نوعی تغییر در اساسنامه اطلاق شده و باید در مجمع عمومی فوق العاده به تصویب برسد و پس ‌از اطلاع مرجع ثبت شرکت اصلی، برای اطلاع عمومی در روزنامه رسمی شرکت آگهی منتشر شود. با این اوصاف هر شرکت اجازه دارد شعبه‌ای در داخل یا خارج از کشور تاسیس کند.

 روند تأسیس شعبه شرکت

در صورتی ‌که تصمیم برای تاسیس شعبه شرکت، همزمان با شرکت اصلی صورت بگیرد شعبه مورد نظر ثبت می‌شود اما درصورتی‌که شعبه متعاقباً شکل بگیرد نوعی تغییر در ساختار شرکت محسوب شده و مطابق مقررات این تغییر در قوانین اساسنامه باید طی مراحلی ثبت و نشر آن انجام شود.

به ‌عنوان نمونه شرکت لبنیات کلات در مشهد ایجاد شده و حالا اگر قرار است شعبه دیگری در شهر تهران راه‌اندازی شود باید مراحل ثبت شعبه به‌صورت مجزا انجام گیرد. قانون مربوط به راه‌اندازی شعبه شرکت مطابق با ماده ۱۹۹ قانون تجارت در زمینه تأسیس شعب شرکت اعلام ‌شده است. چنانچه شرکتی در چند جای مختلف شعبه داشته باشد قوانین مربوط به مفاد 197-195 در زمینه ثبت شرکت باید به همان صورت که در نظام‌نامه وزارت عدلیه تعیین‌شده برای هر کدام از حوزه‌های شرکت به ‌طور مجزا انجام می‌شود.

 ثبت شعبه داخلی شرکت

بر طبق ماده ۲ آیین‌نامه اجرایی قانون، ثبت شعبه داخلی به این صورت توصیف ‌شده است که شعبه‌ای از شرکت داخلی به‌منزله واحد محلی تابع همان شرکت اصلی است که پاره‌ای از وظایف مطروحه شرکت اصلی را در محل دیگری انجام می‌دهد.

این‌گونه فعالیت‌های شعبه در محل جدید و زیرشاخه شرکت و با مسئولیت شرکت اصلی صورت می‌پذیرد. بنابر مواردی که در قانون عنوان ‌شده شعبه داخلی شرکت به مثابه بخشی مستقل نیست بلکه یکی از واحدهای آن محسوب می‌شود. با تاسیس شعبه تمام فعالیت‌های آن تحت نظارت شرکت اصلی انجام می‌پذیرد.

در این شرایط به شعبه جدید شناسه ملی غیرمستقل تعلق می‌گیرد که زیر نظر شرکت اصلی فعالیت خواهد داشت. شعبه داخلی شرکت با اینکه فعالیت‌های کاملاً مرتبط با شرکت اصلی را پیش رو دارد اما در محلی مجزا از شرکت اصلی راه‌اندازی می‌شود. محدوده اختیارات شعبه به وسیله شرکت مادر مشخص می‌شود.

همان‌طور که اشاره کردیم درصورتی‌که ثبت شرکت و تاسیس شعبه هم‌زمان انجام شود روند کاری کوتاه‌تری را در پی خواهد داشت. اما اگر پس‌از ثبت شرکت تصمیم به تاسیس شعبه بگیرید شعبه شرکت هم باید مانند شرکت اصلی در اداره ثبت شرکت ها ثبت شده و سپس در روزنامه رسمی آگهی شود.

ازآنجایی‌که سرمایه به‌ کار رفته برای تأسیس شعبه‌ها توسط سرمایه‌گذاران شرکت اصلی تامین می‌شود خودشان نیز صاحبان اصلی شعبه به شمار می‌روند.

در مواردی که شعبه‌ها در روند کاری دچار اشتباه بزرگی شوند از فعالیت آن‌ها ممانعت شده و شعبه منحل خواهد شد. از این‌رو شعبه‌ها باید مطابق قوانین شرکت مادر عمل کنند. این شعبات نسبت به محدوده اختیارات محوله باید پاسخ‌گوی عملکرد کاری خود باشند.

 لزوم ثبت شعبه داخلی شرکت

هنگامی‌که یک شرکت در چند حوزه اقدام به تاسیس شعبه می‌نماید مطابق قوانین مفاد 197 – 195  باید بر اساس نظام‌نامه وزارت عدلیه هر شعبه به طور جداگانه ثبت شود.در نتیجه علاوه بر اینکه مطابق قوانین شعبه جدید باید به ثبت برسد می‌بایست مراتب تاسیس شعبه آگهی شود.

نظر به این‌که شعبه در امور معاملات و داد و ستد فعالیت دارد در راستای حفظ حقوق اشخاص ثالث لازم است تاسیس شعبه به وسیله آگهی رسمی اطلاع‌رسانی عمومی شود.

در ماده ۶۳۴ لایحه تجارت ۹۱ بر ضرورت پیگیری مراحل ثبت تاکید شده ‌است. درصورتی‌که ثبت شعبه داخلی انجام نشود مطابق قوانین جرائمی برای شرکت در نظر گرفته می‌شود. از آنجایی‌که شرکاء به ‌عنوان سهام‌داران نسبت ‌به تعهدات شعبه راه‌اندازی شده مسئولیت تضامنی دارند، مشمول ماده ۲۲۰ قانون تجارت خواهند شد و می‌بایست جرائم ناشی از آن را بپذیرند.

محل اصلی شرکت

پس از ثبت شعبه شرکت محل اصلی شرکت همچنان همان شرکت مادر است که مدیران و بازرسان در آنجا حضور دارند، به وظایف شان مشغول هستند و مجامع عمومی در همان محل تشکیل می شود. بنابراین محل اصلی شرکت از حیث محل تمرکز اوراق رسمی و ابلاغ درخواست ها، ابلاغ و اخطاریه های شرکت مورد توجه قرار دارد.